Naturalna profilaktyka przeciwnowotworowa - "Porady na zdrowie"

Czytając ostatni numer Porad na zdrowie (nr 30), trafiłam na artykuł lek. med. Krzysztofa Błechy, opisujący naturalne leki (substancje) przeciwnowotworowe, które można stosować w ramach profilaktyki. Dzięki uprzejmości Pana Krzysztofa Kamińskiego - redaktora naczelnego kwartalnika - może on zostać opublikowany na blogu DN.
Gdy będziemy czytać, pamiętajmy o tych, którzy borykają się z problemem choroby nowotworowej w swoim osobistym życiu lub w życiu swoich bliskich. Proszę Was o modlitwę w tej intencji. 

"Jak wynika z raportu WHO, w najbliższych 20 latach liczba zachorowań na nowotwory na świecie wzrośnie do 22 mln w roku, a śmiertelność do 13 mln. W 2012 r. z powodu nowotworów umarło 8,2 mln pacjentów. Choroby nowotworowe powodują największe globalne skutki ekonomiczne. W światowej skali kosztują 1tys. mld Euro. Naukowcy apelują więc o zaangażowanie rządów w profilaktykę przeciwnowotworową. W Parlamencie Europejskim 4 lutego 2014 r. przedstawiono Europejską Kartę Praw Pacjenta Onkologicznego. W pracach nad strategią zapobiegania i zwalczania nowotworów uczestniczą także polscy naukowcy. Czas nagli. Dlatego trzeba zastanowić się nad tym, jak używając naturalnych metod zapobiegać powstawaniu tych chorób?

(fot.wlin.pl)

Czynniki środowiskowe

W rozwoju nowotworów odżywianie ma większe znaczenie niż palenie tytoniu. Palenie z czynnikami dietetycznymi aż w 65% wpływają na zgony. Na te punkty mamy wpływ, bo można zaprzestać palenia i zmienić dietę w sposób zapobiegający rozwojowi chorób.  Z danych naukowych, potwierdzonych w badaniach na komórkach nowotworowych i zwierzętach oraz na ludziach, wynika że rośliny i produkty pszczele wykazują działanie terapeutyczne we wczesnym okresie choroby i powstrzymaniu rozwoju nowotworów.

Błonnik i bakterie

Czynnikiem sprzyjającym lub hamującym rozwój nowotworów jest flora bakteryjna przewodu pokarmowego. Jej prawidłowy skład – obecność bakterii produkujących kwas mlekowy, powoduje zmniejszenie toksyczności treści pokarmowych i zwiększa odporność komórek ściany jelit na szkodliwe czynniki. 

Ostatnio pewną rolę w zapobieganiu zmianom nowotworowym przypisuje się innym składnikom pokarmu roślinnego, np. błonnikom, traktowanym do niedawna tylko jako związki balastowe. Ich brak spowalnia przejście mas pokarmowych i powoduje dłuższy kontakt niebezpiecznych składników ze ścianami żołądka i jelit. Przypuszczalnie dostarczanie błonników ma więc działanie antykancerogenne.

Oprócz składu mikroflory bakteryjnej i diety, o zwiększeniu lub zmniejszeniu ryzyka choroby nowotworowej decydują predyspozycje genetyczne. Szczególnie ludzie z rodzin obciążonych większym ryzykiem powinni starannie układać swój jadłospis. Np. w przypadku mutacji genu p53 zaleca się jeść mniej wołowiny, więcej warzyw kapustnych.

Rola owoców i warzyw

Wiele badań dowodzi, że dieta bogata w owoce i warzywa zmniejsza poziom oksydacyjnych uszkodzeń DNA. Jednak stosowanie pojedynczych związków z grupy flawonoidów czy karotenoidów, witaminy C i E nie dawało efektów. Większą nadzieję w profilaktyce chorób nowotworowych wiąże się ze stosowaniem ekstraktów roślinnych, zawierających bogactwo związków z różnych grup (flawonoidy, karotenoidy, itp.). Okazuje się, że polifenole obecne w owocach jagodowych zmniejszają częstotliwość mutacji wywoływanych przez czynniki mutagenne. Jeśli zmiany nowotworowe już się pojawią, to stosowanie ekstraktów polifenoli hamuje ich rozwój.

Polifenole o silnych właściwościach antyutleniających i przeciwrodnikowych mogą być skuteczne w profilaktyce, gdyż zmniejszają wpływ kancerogenów na organizm. Neutralizują wolne rodniki zanim te zdążą uszkodzić biomolekuły w komórce. Najlepszymi antymutagenami są związki w żywności, bo można je stosować przez całe życie. Najbardziej efektywne są w owocach, warzywach i ekstraktach roślinnych. Sprawdzono antymutagenną aktywność antocyjanin z aronii. Naukowcy zbadali preparaty z winogron, czarnych jagód i aronii, aby ustalić ich przydatność w chemoprewencji raka jelita grubego. Do hodowli komórek jelita (normalnych i rakowych) dodano rozpuszczony ekstrakt i obserwowano komórki przez 72 godziny. Wszystkie ekstrakty hamowały wzrost komórek rakowych, a najsilniejszym inhibitorem okazał się ekstrakt z aronii!

Dobre efekty uzyskano przy stosowaniu ekstraktu z owoców wiśni. Eksperyment przeprowadzono na myszach i ludzkich komórkach rakowych. Myszy karmione paszą z antocyjaninami wiśni miały mniejsze rozmiary guza (gruczolak) niż te z rakiem będące na diecie kontrolnej. Wyniki sugerują, że antocyjaniny wiśni i czysta cyjanidyna zmniejszają ryzyko raka jelita grubego. Przeciwnowotworową aktywność ekstraktów z owoców wykazano w badaniach na ludzkich komórkach raka wątroby. Hodowano je z dodatkiem ekstraktu zawierającego związki polifenolowe. Ekstrakty hamowały wzrost komórek nowotworowych proporcjonalnie do dawki. Efektywna dawka rozpuszczalnych polifenoli hamująca wzrost komórek wyniosła 14.5 mg/ml dla ekstraktu żurawiny i 110 mg/ml dla bananów. Zahamowania wzrostu komórek nowotworowych nie da się wytłumaczyć tylko dużą zawartością polifenoli, prawdopodobnie potrzebne są pewne związki.

W wyniku badań ustalono kolejność owoców mających szczególnie duże korzyści zdrowotne. Są to: żurawina, jabłka, cytryny, truskawki, ciemne winogrona, brzoskwinie, banany, grejpfrut, gruszki, pomarańcze, ananas. Nie ma na tej liście aronii, gdyż nie badano jej tworząc ten szereg. Przy obecnym stanie wiedzy znalazłaby się na jego początku.

Najważniejszym celem badań właściwości przeciwnowotworowych jest hamowanie angiogenezy, a owoce jagodowe dają dobre wyniki. Przetestowano ekstrakty z amerykańskiej borówki, czarnych jagód, żurawiny, czarnego bzu, truskawek oraz z pestek winogron. Ekstrakty z borówki i czarnych jagód miały najwyższą aktywność antyoksydacyjną. Każdy z ekstraktów jagodowych hamował aktywność czynnika prolifeacyjnego komórek śródbłonka VEGF oraz hamował angiogenezę. Takiego działania nie miał ekstrakt z pestek winogron. Uncaria tomentosa(Vilcacora) jest surowcem często stosowanym przez chorych na nowotwory. Zbadano jej działanie przeciwnowotworowe. Także polscy naukowcy (prof. M. Kuraś z Uniwersytetu Warszawskiego oraz prof. K. Gulewicz z Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu) wykazali aktywność przeciwnowotworową kory z tego surowca w badaniach na komórkach raka płuc, raka szyjki macicy, gruczolakoraka okrężnicy, raka piersi. Zaobserwowali korzystne działanie w hamowaniu rozrostu raka płuc u myszy. Dane na temat Vilcacory są obiecujące, jednak wymaga ona pełniejszych badań.

Kawa naturalna (kwas chlorogenowy). 

Badania nad antynowotworowym działaniem kawy prowadzili naukowcy z Uniwersytetu w Helsinkach. Przebadali 60 tys. Finów w wieku 25-74 lat, Badania trwające 19 lat wykazały, że picie kawy było związane ze spadkiem ryzyka raka wątroby. Im więcej badani pili kawy, tym rzadziej zapadali na ten nowotwór. Nie stwierdzono, która z substancji zawartych w kawie działa antynowotworowo. Przypuszczano, że jest wynikiem działania kwasu chlorogenowego, mającego właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne.

Resweratrol (składnik czerwonego wina)

Wiąże się z nim duże nadzieje jako lekiem przeciwnowotworowym. Jest typowym antyoksydantem, staje się prooksydantem w komórkach zawierających duże ilości jonów Cu (II), przez co indukuje uszkodzenia DNA. Komórki nowotworowe mają wyższy poziom miedzi niż zdrowe i w nich tylko resweratrol działa jako prooksydant. Wywołuje zamieranie komórek raka wątroby, a nie działa tak na normalne limfocyty we krwi. Antyrakowe działanie resweratrolu związane jest m.in. z hamowaniem wzrostu komórek nowotworowych i pobudzaniem procesów prowadzących do ich obumierania. Resweratrol ma także wpływ na geny: ożywia odpowiedzialne za hamowanie procesów nowotworowych a hamuje odpowiadające za rozwój nowotworów. W badaniach naukowców z Centrum Medycznego Uniwersytetu Rochester (USA) prowadzonych na komórkach ludzkiego raka trzustki zaobserwowano, iż resweratrol zakłóca aktywność mitochondriów tych komórek, powodując powstawanie wolnych rodników tlenowych. Ma to niszczący wpływ na te komórki. Połączenie resweratrolu i radioterapii sprawiało, że komórki raka trzustki ginęły szybciej niż przy samej radioterapii.

Pomidory

Zawarty w nich likopen jest silnym antyoksydantem. W badaniu ankietowym na 47 365 mężczyznach, którzy w latach 1986-1990 często spożywali pomidory (sok, koncentrat, sosy) ryzyko wystąpienia raka prostaty było znacznie mniejsze. Należy pamiętać, że likopen rozpuszcza się w tłuszczach i dobrze się wchłania w ich obecności.

Czarnuszka siewna (Nigella sativa)

Naukowcy z Thomas Jefferson University (USA) na konferencji American Association for Cancer Research przedstawili efekty badań nad wpływem czarnuszki siewnej na nowotwór trzustki u myszy. Stwierdzili w 67% przypadków guzów ich zmniejszenie. Istnieją doniesienia o pozytywnym wpływie stosowania czarnuszki siewnej w raku jelita u zwierząt laboratoryjnych. Badania wyciągu z Nigella sativa, a także tymochinonu i ditymochinonu wykazały ich cytotoksyczność przeciw: guzowi puchlinowemu Ehrlicha, chłoniakowi puchlinowemu Daltona, gruczolakorakowi trzustki, mięsakowi macicy, komórkom białaczkowym. Najskuteczniej działa olej z czarnuszki w kapsułkach żelatynowych, ponieważ główne ciała czynne zawarte są w olejku eterycznym. W Centrum Ziołolecznictwa Ojca Grzegorza stosujemy preparat z olejem z czarnuszki w 500mg kapsułkach  Alerbon 3 x dz. 1-2 kaps.

Selen a profilaktyka

Selen neutralizuje metale ciężkie – As, Cd, Ni, Cr, Be, Pb, Hg przez tworzenie neutralnych selenków i eliminację ich z organizmu. Działanie selenu według EFSA (Europejski Urząd do spraw Bezpieczeństwa Żywności) to łagodzenie stresu oksydacyjnego, wspomaganie tarczycy, układu odpornościowego. W piśmiennictwie naukowym istnieją doniesienia o prozdrowotnym oddziaływaniu selenu na układ nerwowy w przypadku:  padaczki, choroby Parkinsona, Alzheimera, demencji, SM, łuszczycy, zaćmy, depresji, nowotworów. Polska leży na glebach ubogich w selen: pszenica w Polsce ma 0,68+/- 0,36 mg/kg (słowacka 23,8+/- 19,7 mg/kg). Uzupełniać selen można np. przez spożywanie:

- Grzybów (borowik suszony w 100 g zawiera 3500 μg selenu, ekstrakt  nawet 18000 μg)

- Orzechów brazylijskich 1 szt. – 4 μg, 100 g – 125 μg,

-  Ziaren soczewicy  (brązowa, czerwona, zielona, żółta)     100 g   – 35 μg

-  Grochu 100g - 135 μg, fasoli 100g – 94 μg, brukselki 100g - 100 μg

Zwiększenie selenu w diecie o 50 μg po 3 miesiącach powoduje wzrost stężenia w surowicy o 25 μg/l            

                                                                             

Czarna huba

Czarna huba, czyli Błyskoporek podkorowy (Inonotus obliquus), a ściślej jego ekstrakt wodny, hamował wzrost komórek raka wątrobowo-komórkowego w sposób zależny od dawki.  W innym badaniu efekt cytotoksyczny ekstraktów wykazano na ludzkich komórkach raka szyjki macicy. Komórki poddano działaniu ekstraktu w stężeniu 10 mcg/ml do 2000mcg/ml. Hamował ich wzrost. Mechanizm działania czarnej huby jest złożony, wynika prawdopodobnie z własności przeciwutleniających, przeciwwirusowych i poprawiających odporność organizmu.

Badania nad hubą czarną prowadził prof. A. Ożarowski. Udokumentowano wyleczenie pacjentów z raka jajnika, szpiczaka mnogiego, płuc, odbytu, nerki, żołądka, raka jelita grubego, piersi. Efektem badań z udziałem m.in. Centrum Ziołolecznictwa Ojca Grzegorza, było stworzenie preparatu Bofonginn kompleks. Oprócz ekstraktu z czarnej huby zawiera przeciwnowotworowe składniki: odwar z ziela skrzypu polnego, ekstrakty z borowików, z owoców aronii, z liści zielonej herbaty, ze skórek winogron, miód wielokwiatowy.

Lek. med. Krzysztof Błecha"