Radość - broń o ogromnej sile rażenia

Życie składa się z wielu pięknych chwil, które trzeba przechowywać w pamięci jak złoto w skarbcu. Ich wspominanie uczy wdzięczności i pomaga przezwyciężać trudności. Opowiedziane tu historie o wyzwaniach, jakie przed bohaterami postawiła codzienność, problemach, z jakimi musieli się zmierzyć, pomyłkach, których udało im się uniknąć, i tarapatach, z których wyszli obronną ręką, to swoisty elementarz optymizmu (Radość dla duszy, Eduard Martin).

Radość jest bronią o ogromnej mocy rażenia. Doświadczyłam tego wielokrotnie. Tak jak i tego, że uśmiech jest w stanie roztopić nawet najgrubsze pokrywy lodowe. Łagodzi napięcia, łagodzi obyczaje. Nie zawsze jednak serce i dusza są skore do radości. Bywają takie dni, czasem tygodnie, że czujemy się atakowani przez smutek. Sięgam w takich chwilach do mojego podręcznego niezbędnika i wyciągam którąś ze zgromadzonych w nim perełek. Ostatnio padło na "Radość duszy" Eduarda Martina. Otwieram i czytam: "Nawet sobie nie uświadamiamy, czego potrafi dokonać radość z życia, czego potrafi dokonać miłość, czego potrafi dokonać dodanie otuchy — nie uświadamiamy sobie tego, dopóki nie znajdziemy się w sytuacji, w której koniecznie potrzebujemy tego magicznego życiodajnego eliksiru, kiedy po prostu nie możemy się bez niego obejść", opowiadał ordynator C. "Pokażę to panu na przykładzie naszego oddziału. Widzi pan tamtą dziewczynę, która idzie ulicą przed nami, tak, ta brunetka. To jest nasza tajna broń — tak ją nazywamy.

Kiedy ktoś idzie na ciężką operację, przydzielamy mu na taki dzień tę siostrę, aby się nim opiekowała. Nie uwierzyłby pan, jak potrafi podnieść pacjenta na duchu. Jest to pielęgniarka, ale kiedy popatrzymy na wyniki terapii, jakie mamy z pacjentami, którzy są pod jej opieką, powiedziałby pan, że to czarodziejka. Tajna broń... Nie robi nic innego niż pozostałe siostry na oddziale. Ale skoro tylko zacznie się pacjentem opiekować, jego stan zaraz się polepsza. Jest wesoła, promieniuje z niej miłość do ludzi — promieniuje z niej coś, co potrafi w każdym wyzwalać cudotwórcze rezerwy i za pomocą tych rezerw — jakie przecież każdy z nas ma na trudne czasy w sobie ukryte — pokonywać chorobę.

Dziewczyna, która bynajmniej nie studiowała psychologii, oddziałuje jak najlepsze lekarstwo. Tak, są ludzie, którzy w ten sposób oddziałują. Są to takie chodzące lekarstwa: ledwie się do człowieka zbliżą, a on zaczyna odczuwać radość i chęć życia. Jest tych cudownych leków mało, ale bądźmy wdzięczni i za tych niewiele, które w naszych zabieganych i nieczułych czasach ofiarowują siebie ogarniętym zwątpieniem duszom. Mieliśmy u nas pacjentkę, która się niczym nie zajmowała, tylko patrzyła przez okno — taki położony do łóżka kawał drewna, wyglądała bardziej jak materia niż jak człowiek, pozbawiona myśli materia. Kiedy na kogoś popatrzyła, miało się wrażenie, że patrzy na ciebie krzesło: była w niej taka sama obojętność, jak w jakimś meblu — a kobieta ta nie miała jeszcze sześćdziesięciu lat.

Cośmy zrobili? Użyliśmy wobec niej swojej tajnej broni. Wystarczyło kilka dni, a pacjentka ta zaczęła — jak ja to nazywam — powracać do siebie. Najpierw wróciła do swych oczu: kiedy na kogoś patrzyła, już nie było wątpliwości, że go widzi. Potem zaczęła przejawiać zainteresowanie światem, a w końcu zrobiła się z niej kobieta, która potrafiła się uśmiechać. Przy tym siostra ta nie poddawała jej jakiejś tajemniczej terapii, tylko z nią rozmawiała, uśmiechała się, po prostu ją lubiła. Ja nie wiem, jak ona to potrafi, ona naszych pacjentów naprawdę lubi, a oni wyczuwają tę jej serdeczną życzliwość i potrafią się w niej wykąpać jak pacjenci kurortu w wodzie leczniczej, potrafią zmyć z siebie swoje udręki. Kiedy wspomniana kobieta wychodziła ze szpitala, dała tej dziewczynie złoty krzyżyk, który nosiła na szyi, ale ta się roześmiała i krzyżyka nie wzięła, bo przecież nie zrobiła nic nadzwyczajnego, więc »niech go sobie pani zostawi«, powiedziała. I rzeczywiście, nie zrobiła nic nadzwyczajnego — w każdym razie nic nadzwyczajnego ze swego punktu widzenia — tylko się uśmiechała, tylko lubiła tych, którymi się opiekowała. Nie zrobiła nic szczególnego...

Powiedzmy. To by rzeczywiście nie powinno być niczym nadzwyczajnym — uśmiechać się i lubić swoich bliźnich. Ale dzisiaj nie jest to takie codzienne, normalne. Może były kiedyś czasy, kiedy to było normalne, może takie czasy jeszcze nadejdą. Obecne takie nie są.

Do czasu, nim coś takiego stanie się normalne, musimy się starać znajdować takich ludzi-leki. Kiedy jest nam smutno, powinniśmy życzyć naszym dzieciom, aby takie osoby miały wokół siebie — tylko tak będą mogły zachować radość i duchowe zdrowie. Gdybyśmy sami umieli być lekami, gdybyśmy sami potrafili to, co potrafi tych kilkoro ludzi wokół nas, świat by się rozjaśnił. Tak, to są ci ludzie-chodzące uśmiechy. To oni już swoim istnieniem dają nam pewność, że życie ma sens, że nasze życie nie porusza się w przestrzeni nienawiści i miernoty. Wie pan, miłość jest najlepszym lekiem. Miłość jest najsilniejszym lekiem. Nie, to nie jest frazes, to nie jest refren z jakiegoś głupiego szlagiera, to jest coś, co ja, stary lekarz, mam sprawdzone doświadczeniem całego mojego życia.

Im mniej ludzie mają wokół siebie miłości, zrozumienia, przyjaźni, tym łatwiej przestają być ludźmi zdrowymi i stają się pacjentami. Miłość jest najcenniejszym eliksirem, jaki można podać ludzkiej duszy, a to, co uzdrawia duszę, pomaga uzdrowić też ciało — zna pan to biblijne: wstań i chodź, twoje grzechy są ci odpuszczone... Wie o tym każdy, tylko że my traktujemy to jako coś, co dotyczy tych drugich, i może nawet nie wiemy, że to polecenie skierowane jest indywidualnie do każdego z nas, nie rozumiemy, że ta skaza grzechu, którą trzeba usunąć, polega być może na jednym: na braku miłości.

Mogę dodać, że ci, którzy w naszym szpitalu zetkną się z tą miłością, jaka promieniuje z naszej radosnej i przyjaznej siostry, zyskują nagle przedziwną siłę, przedziwną energię... Ja, który bynajmniej nie jestem nieszczęśliwy, skoro tylko spotkam ją na korytarzu, czuję dotyk czegoś silnego i pięknego. A przecież kiedy tej dziewczynie dobrze się przyjrzeć, można stwierdzić, że nie jest to żadna nadzwyczajna piękność. Owszem, jest bardzo piękna, jeśli mamy na myśli piękno, które jest niewyrażalne, a którego ona jest pełna — to tajemnicze piękno, które nie ma nic wspólnego z naszym ciałem, z naszą widzialną postacią. Chyba rozumie pan, jakie piękno mam na myśli: to, które się nie starzeje, to, którym jaśnieli kiedyś święci i święte, piękno, które jest dowodem wielkiego dobra, jakie nas nawiedza, aby nas wesprzeć w naszych trudnych sytuacjach, aby nam pokazać, że ten świat jest wprawdzie miejscem wielkich tragedii, ale że jest też miejscem wielkich okazji do tego, jak te tragedie łagodzić.

Proszę spojrzeć na tę dziewczynę: wygląda tak niepozornie, tak zwyczajnie, ale gdyby do pana przemówiła, gdyby pan spojrzał w jej oczy, od razu by pan zrozumiał, dlaczego uważamy ją na oddziale za nasz tajny lek, najsilniejszy lek...".